Marije Perik neemt ons als psycholoog en jongerenwerker bij Speak Life mee in een aantal thema’s waarmee we als christen kunnen worstelen. Daarbij gaan we in op hoe we psychologische thema’s vanuit het geloof mogen zien en wat we eraan kunnen doen. Vandaag bespreken we de thema’s ‘schaamte’ en ‘schuldgevoel’, de impact hiervan op je geloofsleven en hoe God daarnaar kijkt.
“Schuldgevoel en schaamte liggen best wel dicht bij elkaar. Het zijn beide zogenaamde ‘negatieve emoties’, het zijn vervelende gevoelens die je kunt ervaren.” Schuldgevoel gaat over wat je doet: Het wijst op hetgeen waarin je schuldig bent en het spreekt de leugens dat je het nooit goed doet of dat je het ook nooit leert. “Waar schuld een moreel kompas is dat ons wijst op gemaakte fouten ten opzichte van anderen of God, is schuldgevoel een aanklacht.”
“Schaamte gaat niet over wat je doet, maar over wie je bent.” Het is zelfveroordeling die ontstaat vanuit perfectionisme of doordat je de veroordeling en afwijzing van anderen jezelf aantrekt. “Het is een stem die constant zegt: ‘Ik ben niet goed genoeg’ of ‘Ik ben verkeerd’. Daarmee komt je zelfwaardering in het nauw.”
Er is geen enkele veroordeling meer voor de mensen die in Jezus zijn (Rom. 8:1). We mogen onze fouten achter ons laten.
Schuldgevoel en de Bijbel
“God gaf het volk Israël de wet omdat hun morele kompas niet aansloot op wat Hij wilde dat de mensen zouden doen en laten. De wet gaf hun een kader om binnen te leven.” In de jaren die volgden werd duidelijk hoe de mens ook nu niet naar Gods wil kon leven. “Mensen raakten te veel gefocust op het feit dat ze zouden ontvangen wat ze verdienden. Door het leven en sterven van Jezus krijgen we wat Christus al voor ons heeft verdiend: geen veroordeling, maar zegen. “Schuld geeft ons de kans om in te zien dat we verkeerd zitten. We mogen daar berouw over tonen en onze zonden aan God belijden. Dan is Hij getrouw en rechtvaardig om onze zonden te vergeven (1 Joh. 1:9).” Daar houdt de macht van zonde op: Er is geen enkele veroordeling meer voor de mensen die in Jezus zijn (Rom. 8:1). We mogen onze fouten achter ons laten.
Waar schuld ons naar God toe beweegt, brengen schaamte en schuldgevoel een kloof tussen ons en God.
Schaamte en de Bijbel
Over schaamte zegt de Bijbel dat christenen dat niet hoeven te ervaren. “God draagt het volk Israël op in Jesaja 54:4 om niet rood van schaamte te worden. De Brief aan de Romeinen gaat er in zijn geheel over dat je je niet hoeft laten aanklagen. En daarnaast zijn niet wij, maar is Satan openlijk te schande gemaakt (Kol. 2:15).”
Impact van schuldgevoel en schaamte
“Waar schuld ons naar God toe beweegt, brengen schaamte en schuldgevoel een kloof tussen ons en God. Het rooft niet alleen je rust, maar het laat je ook twijfelen aan de rechtvaardiging die je ontvangt door het bloed van Christus en je identiteit in Hem.” Dit maakt je onzeker en het belemmert je om uit te stappen en in je roeping te gaan wandelen. “De aanklacht kan uit je eigen vlees (en gedachten) komen, maar ook satan kan negatieve gedachten influisteren. Hij probeert je met de kleinste dingetjes te pakken, te dwarsbomen en omver te werpen.” Johannes schrijft dan ook: ‘De dief is gekomen om te stelen, te vernietigen en verloren te laten gaan’ (Joh. 10:10)
Gods verlangen voor jou
Waar de dief komt om te stelen en te vernietigen, komt Jezus om leven te geven in overvloed (Joh. 10:10). “Waar we soms worstelen met leugens en twijfels, staat Gods Woord vol met waarheid. De sleutel met schuldgevoel en schaamte is dat je je gedachten mag vernieuwen. Dat ziet er zo uit:
- Breng schuld naar God en vraag Hem om vergeving. Laat het dan los.
2. Blijf lezen in Gods Woord en zet die waarheden tegenover de leugens in je denken (Rom.12:2).
3. Breng twijfel onder gehoorzaamheid aan Christus (2 Kor. 10:5).
4. Kijk terug naar wat God in het verleden in je leven heeft gedaan en zie hoe trouw God is. God droeg Zijn volk op om in herinnering te roepen wat Hij deed in het verleden door feestdagen te vieren en gedenktekens te bouwen. Wij hoeven niet te vrezen omdat we weten dat God grote dingen heeft gedaan (Joël 2:21-22) en Hij nog steeds dezelfde is.”