Het is denk ik terecht om te stellen dat er weinig andere teksten in de Bijbel zijn die voor zoveel discussie zorgen als het boek Openbaring. Dat die discussies er zijn laat op zich al zien dat wij niet alles precies weten. Daarom doen wij er wijs aan om niet te stellig te zijn met onze conclusies en allereerst de grote lijnen te zien, en vooral om onze oren te luisteren te leggen bij God: voor de allesomvattende boodschap die God in Openbaring tot ons spreekt.
Openbaring laat ons het verhaal van de geestelijke oorlog achter de menselijke geschiedenis zien, en vlak voor het einde de ontknoping van de vaart der volkeren. Duidelijk is dat de draak in Openbaring de oude slang is, die Gods plan saboteert door de wereld te verleiden sinds hij Adam en Eva misleidde in het begin (12:9, Gen. 3:1). De draak maakt aanspraak op Gods troon en wil de aanbidding hebben die God alleen toekomt.
“Openbaring laat ons het verhaal van de geestelijke oorlog achter de menselijke geschiedenis zien, en vlak voor het einde DE ONTKNOPING van de vaart der volkeren.”
Ook duidelijk is dat het beest in Openbaring 13 en de valse profeet in Openbaring 16 de draak helpen aan de aanbidding die hij wil hebben van de mensen. Je zou deze drie kunnen zien als een anti-drieëenheid, en Openbaring 12-14 geven ons een inkijkje in de geestelijke wereld achter de menselijke geschiedenis, het waarom van alle ontwikkelingen, en de strijd die Jezus en de gemeente hebben met hen.
Symbolisch
Maar wat of wie is het beest? Wie is de valse profeet? En hoe moeten wij tegen de 144.000 aankijken? Is het duizendjarig Messiaanse vrederijk uit Openbaring twintigduizend jaar?
Belangrijk bij het lezen van Openbaring is te weten dat het literaire genre grotendeels apocalyptisch is, wat wil zeggen dat je het zeer symbolisch moet lezen. De problemen beginnen wanneer wij de symbolen met de krant ernaast letterlijk nemen of dat we ze op een persoon gaan toepassen.
Getal van het beest
Een goed voorbeeld is het getal van het beest, 666 (13:18). De meest plausibele verklaring hiervoor lijkt dat het om Nero zou gaan. Wanneer je de letters Caesar Nero namelijk omrekent naar de Hebreeuwse getalswaarde van de letters, kom je op 666 uit. Sommigen menen daarom dat Openbaring al achter ons ligt. Nero blies al in de eerste eeuw zijn laatste adem uit.
Maar met die letterlijke uitleg mis je het punt dat God in de symbolische tekst wil maken. Dat punt is niet de getalswaarde, maar de waarschuwing. De essentie van de tekst is niet het exacte maar het symbolische waarin een boodschap van God is verpakt. De beschrijving van het beest in Openbaring 13:1-2 zinspeelt op Daniel 7, een referentie naar wereldse politieke systemen.
“God wil ons laten zien dat satan door middel van, of achter, die systemen bezig is om de wereld in zijn greep te krijgen.”
Vanuit Johannes bekeken zou in zijn dagen Nero wellicht symbool daarvoor kunnen hebben gestaan, maar in de wereld hebben wij door de eeuwen heen altijd te maken gehad met politieke systemen die zich verheffen tegen God. Ook vandaag. God wil ons laten zien dat satan door middel van, of achter, die systemen bezig is om de wereld in zijn greep te krijgen. Hij voert oorlog tegen God en is uit op het hebben van Gods troon. Daarvoor gebruikt hij alles dat hij kan om mensen van God af te houden.
Zo is het ook het beste om de valse profeet in Openbaring niet te zien als een specifiek iemand (ook al hebben er altijd valse profeten rondgelopen) maar in zijn algemeen en door alle eeuwen heen: iedere ideologie, religie of technologie die mensen bij God weghaalt en misleidt.
Slot
De ontknoping van het verhaal van de geschiedenis is waar het straks allemaal op uitdraait. Met de draak, het beest en de valse profeet wordt afgerekend vanaf Openbaring 19, en de zevende bazuin in Openbaring 10:6 luidt het einde van het einde in, de finale ontknoping, omdat er daarna geen tijd en “geen uitstel” meer is.
“Eind goed, al goed!”, zou je denken. Ja, maar wij zijn nog onderweg naar die ontknoping. De duivel gaat nu nog rond als een brullende leeuw, op zoek naar wie hij kan verslinden (1 Petrus 5:8). Openbaring wil je daar bewust van maken.
Nu je de geestelijke oorlog begrijpt die zich achter de wereldgeschiedenis en allerlei ontwikkelingen afspeelt, is het aan te raden om je eigen hart puur te houden voor Jezus, en in je leven goddelijke keuzes te maken. Ben je van Hem?
Dit artikel is geschreven door theoloog en voorganger Stef Schagen.