Twee weken geleden leek de Covid-crisis zijn hoogtepunt te hebben gehad. Onze leiders lieten ons geloven dat Nederland voorzichtig mag uitkijken naar haar wederopbouw. Eerder al werden er miljarden euro’s uitgegeven om bedrijven te redden. Geen prijs was te hoog, waardoor ook gewiekste politici, dankzij voorfinanciering van de overheid, carte blance kregen om een lading mondkapjes naar Nederland te laten brengen die vermoedelijk nooit zal worden gebruikt. “Nee” werd er door onze politieke leiders niet verkocht. Nu de rookwolken van de pandemie wegtrekken, doemt er een reeks vragen op: Wat blijft er over van onze leiders? Wat hebben onze leiders ons gebracht en zijn ze in staat om Nederland terug te leiden naar haar stabiele status van weleer?
Tekst: Martin de Jong
De afgelopen periode hebben we het zien gebeuren: Politici die ons nieuw leiderschap beloven, struikelen over de beginselen van leiderschap. Goed leiderschap is gefundeerd op waarden en normen, anders is het geen leiderschap. Met dat fundament in het achterhoofd, werd het mij duidelijk dat mensen met een leiderschapspositie niet per definitie leiders zijn. Leiderschap vraagt daadkracht en moed. Leiderschap kan alleen bestaan als een focus op de ander. Maar wat we kregen waren mooie kreten, bedacht door duurbetaalde spindokters met marketingtechnieken waar sommige multinationals van zouden kunnen leren.
Zijn we er dan wéér ingetuind, de afgelopen verkiezingen? De aspirerende leiders van ons land beloofden ons leiderschap. Vooral de term nieuw leiderschap stak er met kop en schouders bovenuit. Wat de term precies inhoudt, kon niet goed worden uitgelegd, maar het klonk als een huis en daar gaat het om in deze tijd. D66 spande de kroon. Het beloofde nieuwe leiderschap bleek een ideaal plaatje, in elkaar gezet en vermarkt door slimme marketingmensen. Kosten noch moeite werden gespaard om een fris geluid neer te zetten en de tobbende Rob Jetten zo snel mogelijk in de vergetelheid te brengen.
“Wat overbleef onder een flinterdun laagje fineer van hoop en daadkracht, was oude meuk en dezelfde sluwe roestige patronen van een politieke ideologische organisatie met een voor mij te grote fascinatie voor de dood.”
De VPRO hapte gretig toe en kreeg het voorrecht om Sigrid Kaag, de nieuwe voorvrouw van liberaal Nederland, een tijdje te volgen. Toen dit ideale plaatje onlangs werd doorgeprikt vanwege gelekte wijzigingsverzoeken van het campagneteam van D66, was het resultaat alles behalve ideaal en totaal niet gebaseerd op broodnodig en eerlijk leiderschap. Wat overbleef onder een flinterdun laagje fineer van hoop en daadkracht, was oude meuk en dezelfde sluwe roestige patronen van een politieke ideologische organisatie met een voor mij te grote fascinatie voor de dood.
Een frisse wind?
Even had ik de hoop dat er een echte tegenhanger van de gevestigde politiek was doorgebroken in de persoon van Thiery Baudet. Zijn uitspraken maakten me enthousiast, omdat hij als een van de weinigen objectief keek naar Israël. Ook zei hij te staan voor Nederland en alles wat ons lief is. We zagen Thiery fris beginnen. Vooruitstrevend schetste hij het nieuwe Nederland, waarin het christendom de plek heeft die het altijd heeft gehad.
Het leek erop dat we ons aan zijn hand geen zorgen hoefden te maken voor een dreigende vervolging van christenen en de inperking van vrijheid van godsdienst. Achteraf zie ik helaas niets meer dan een intelligente rebel die met fris geluid begon aan de rechterkant van het politieke spectrum, maar die de eerste fase van zijn leiderschap niet kon doorstaan. Baudet botste namelijk direct met een van de basiskenmerken van leiderschap: dienen. Een leider die het altijd beter weet, niet gevoelig is voor feedback en zichzelf boven anderen stelt, moet hopen dat het bij twee afsplitsingen in een jaar blijft.
Gerommel
We zagen het gerommel bij het CDA, de ooit zo betrouwbare middenpartij waar mijn schoonvader ooit met trots over sprak, maar waarvoor hij zich nu vooral zou schamen. De grote groene verkiezingsposter met het hoofd van Ruud Lubbers of Jan Peter Balkenende zou nu geen plek meer krijgen bij het voorraam van de bescheiden hoekwoning in Reeuwijk. Het Christen Democratisch Apel bleek een kretologiefabriek zonder waarden, laat staan christelijke waarden.
Omtzigt bleek te open, te duidelijk, te loyaal aan het volk, waardoor de leiders van ons land hem een functie elders in het vooruitzicht stelden. Vervolgens nam niemand van het nieuwe leiderschap de verantwoordelijkheid voor die uitspraak. De excuses waren niet van de lucht, maar opgelost werd het niet. Onder de oppervlakte bleef het rotten en stinken, met als uiteindelijk gevolg dat Omtzigt de partij heeft verlaten. Waarschijnlijk hebben we er binnenkort weer een partij bij in het toch al gefractioneerde politieke landschap.
Timotheüs
Ik moet denken aan 1 Timotheüs 3, waar mensen in leiderschap kenmerken moeten hebben en waarden moeten voorleven. Paulus geeft voorbeelden: ze moeten onberispelijk, beheerst, bezonnen en niet verwaand zijn; ze mogen niet door eigen schuld in opspraak zijn geraakt en hij of zij moet eerbaar en bekwaam zijn. Deze kenmerken van leiderschap zijn de basis voor elke organisatie die wil groeien en een langdurig bestaan voorstaat. Wil iemand zich kandideren voor een rol van leiderschap over dit land, dan dient die persoon deze eigenschappen voor te leven.
“De basis van leiderschap is dat het gebaseerd is op een waardensysteem dat niet de leider maar de gemeenschap dient.”
De basis van leiderschap is dat het gebaseerd is op een waardensysteem dat niet de leider maar de gemeenschap dient. Misschien kunt u met mij meebidden dat er in dit prachtige land echte, dienende leiders opstaan, zodat we op z’n minst de keuze hebben om die andere hand te weigeren en geleid te worden naar een stabiele toekomst.
Martin is naast voorganger van Motion Church in Utrecht, coach en therapeut voor professionals en sporters en trainer op het gebied van leiderschap en persoonlijke ontwikkeling. Samen met zijn vrouw schreef hij het programma “love sex en commitment” een programma waar je in 24 datenights een sterk fundament legt onder je liefdesrelatie, klik hier voor meer informatie.
